Bài 2 - 「は」と「が」 (そうまとめポイント２０)

Khi phân tích câu, chúng ta thường căn cứ vào chủ ngữ và vị ngữ. Và cách nhận biết chủ ngữ thường nhờ vào "は" và "が". Mặc dù cùng một câu nhưng khi thay đổi giữa 2 từ này, có thể cho thấy sự khác biệt về quan điểm của người nói về tình cảm, thông tin, so sánh...

1. Mức độ quan trọng của thông tin

Lưu ý:

Căn cứ vào vị trí của 2 trợ từ trên, chúng ta có thể lấy làm căn cứ để hiểu được người nói muốn nhấn mạnh đến vế nào hơn, thông tin nào quan trọng hơn trong câu.

Tương tự, ngược lại làm thế nào để biết được đâu mới là thông tin quan trọng trong câu.

1. Cụm từ/ vấn đề đó là nhân tố lặp lại hay nhân tố mới trong cuộc trò chuyện. Nếu là không phải là nhân tố mới nữa thì những thông tin khác của nhân tố đó mới là quan trọng

2. Cụm từ/ vấn đề đó có phải là chủ ngữ, nhóm chính trong câu hay không, trước đó có vế nào khác không, có phải là vế phụ hay không.

3. Cụm từ/ vấn đề đó có phải là giải đáp của câu hỏi khác hay không

Sau khi xác nhận một số điều trên và biết được vị trí câu thì chúng ta có thể biết là nên dùng "は" hay "が"

Ví dụ:

[tn]田中社長は3時に来ます。[/tn][tv]Giám đốc Tanaka sẽ đến vào lúc 3 giờ[/tv]

Thông tin quan trọng: 3 giờ đến

[tn]田中社長が3時に来ます。[/tn][tv]Giám đốc Tanaka sẽ đến vào lúc 3 giờ[/tv]

Thông tin quan trọng: Giám đốc (là người sẽ đến)

2. Câu hỏi

Lưu ý:

Về bản chất chúng ta cũng thấy phần này giống với phần trước đó.

Từ để hỏi  = Thông tin quan trọng cần truyền đạt.

Chính vì vậy khi trả lời chúng ta cũng thường trả lời theo cấu trúc giống như câu hỏi.

Ví dụ:

[tn]A：これは何ですか。[/tn][tv]Cái này là cái gì?[/tv]

[tn]B：これは時計です。[/tn][tv]Cái này là đồng hồ[/tv]

[tn]A：だれが来ましたか。[/tn][tv]Ai đã đến vậy?[/tv]

[tn]B：田中さんが来ました。[/tn][tv]Anh Tanaka đã đến[/tv]

(　　)　の中に適当な助詞を入れなさい。

{slide2=[<<<  Đáp án & Dịch  >>>]}

{/slide2}

Ngoài những điểm nhận biết như ở point1, chúng ta còn cần phải chú ý đến đề tài và cách dẫn chuyện, cách đặt vấn đề của người nói như thế nào (so sánh, miêu tả, nhận xét,...)

1.

Lưu ý:

Một khi bắt đầu nói về một đề tài nào đó, tức là có nhiều chi tiết cụ thể hơn sẽ được nêu ra ở vế sau, thì khi lần đầu tiên nói đến đề tài đó, chúng ta sẽ thường dùng như công thức trên.

Đồng thời đây cũng là cách nhấn mạnh điều mà chúng ta muốn nói đến, tương tự như point 1.

Ví dụ:

Câu bên dưới là chủ ngữ ẩn ( Chủ ngữ: tôi) , miêu tả một sự việc, không nhấn mạnh riêng vế nào

[tn]3年前にあの映画を国で見ました。[/tn][tv]Đã xem bộ phim đó ở nước tôi 3 năm trước[/tv]

[tn]→あの映画は、3年前に国で見ました。[/tn][tv]Bộ phim đó tôi đã xem ở nước mình 3 năm trước[/tv]

Sau khi chuyển đổi cách nói, có thể thấy người nói đặc biệt muốn nhấn mạnh thông tin phía sau về "bộ phim đó"

[tn]お酒は好きなんですが、すぐ顔が赤くなってしまうんです。[/tn][tv]Rượu thì thích nhưng mà mặt sẽ đỏ lên ngay đấy[/tv]

2.

Lưu ý:

Tức là khi chúng ta muốn nhấn mạnh ý phủ định một điều gì đó thì sẽ dùng trợ từ "は" thêm vào ngay vị trí chúng ta muốn phủ định

+ Thay thể cho các trợ từ bình thường ( gồm を、が)

+ Đi kèm với các trợ từ còn lại ( Như とは、には、へは、では、からは、...)

Ví dụ:

[tn]わたしのうちに犬はいません。[/tn][tv]Ở nhà tôi chó thì không có đâu[/tv]

[tn]わたしはあの人とは結婚しません。[/tn][tv]Tôi không muốn kết hôn với người đó đâu[/tv]

3.

Lưu ý:

So sánh giữa 2 hay nhiều đối tượng về một tính chất nào đó, biểu hiện sự khác biệt, đối lập và thường có sự cân bằng giữa 2 vế.

Cách dùng trợ từ như sau:

+ Thay thể cho các trợ từ bình thường ( gồm を、が)

+ Đi kèm với các trợ từ còn lại ( Như とは、には、へは、では、からは、...)

Ví dụ:

[tn]家の外は寒いですが、中は暖かいです。[/tn][tv]Ngoài nhà thì lạnh còn bên trong thì ấm[/tv]

[tn]ワインは飲めますが、ウイスキーは飲めません。[/tn][tv]Rượu vang thì uống được nhưng whisky thì không thể uống được[/tv]

[tn]この子はうちではよく話しますが、外ではあまり話しません。[/tn][tv]Đứa trẻ này ở nhà thì hay nói lắm nhưng mà ở ngoài lại ít nói[/tv]

[tn]料理がは下手なんですが、作ることがは好きです。日曜日には必ず作ります。[/tn][tv]Nấu ăn thì tệ nhưng mà thích nấu. Vào chủ nhật thì chắc chắn sẽ nấu[/tv]

どちらか適当な方を選びなさい。

1. ビールはあの人　｛a.は　　b.が｝　飲んだんです。（Đáp án:{dienotrong dapan = "b"/}）

2. わたしは朝ご飯　｛a.は　　b.が｝　食べませんが、昼ご飯｛a.は　　b.が｝たくさん食べます。（Đáp án:{dienotrong dapan = "a"/}{dienotrong dapan = "a"/}）

3.　A：きのう銀行へ行きましたか。

B：いいえ、銀行へ　｛a.は　　b.が｝　行きませんでした。（Đáp án:{dienotrong dapan = "a"/}）

4.　A：あした山田さん　｛a.は　　b.が｝　空港へ行きますか、あなた｛a.は　　b.が｝行きますか。（Đáp án:{dienotrong dapan = "b"/}{dienotrong dapan = "b"/}）

B：空港へ｛a.は　　b.が｝　わたし｛a.は　　b.が｝行きます。山田さん ｛a.は　　b.が｝家で待っているそうです。（Đáp án:{dienotrong dapan = "a"/}{dienotrong dapan = "b"/}{dienotrong dapan = "a"/}）

5. 大きい字　｛a.は　　b.が｝　見えますが、小さい字｛a.は　　b.が｝めがねをかけなければ見えません。（Đáp án:{dienotrong dapan = "a"/}{dienotrong dapan = "a"/}）

6.　A：ヤンさんは野菜ジュースを飲みますか。

B：ええ、野菜ジュース　｛a.は　　b.が｝　毎日飲んでいます。（Đáp án:{dienotrong dapan = "a"/}）

{slide2=[<<<  Đáp án & Dịch  >>>]}

1. Nêu đề tài: Vế sau là phụ ngữ bổ nghĩa cho chủ từ chính trong câu nên không thể dùng trợ từ ngang bằng với chủ ngữ

[tn]ビールはあの人が飲んだんです。[/tn][tv]Bia thì người kia đã uống[/tv]

2. So sánh:

[tn]わたしは朝ご飯は食べませんが、昼ご飯はたくさん食べます。[/tn][tv]Tôi thì bữa sáng không ăn nhưng bữa tối thì ăn nhiều[/tv]

3. Nhấn mạnh sự phủ định:

[tn]A：きのう銀行へ行きましたか。[/tn][tv]Ngày hôm qua đã đi ngân hàng à?[/tv]

[tn]B：いいえ、銀行へは行きませんでした。[/tn][tv]Không, ngân hàng thì hôm qua không đi[/tv]

4. A: Nhấn mạnh thông tin "Ai" là người đến sân bay nên dùng "が"

B: Nhấn mạnh việc "Tôi" là người đến sân bay nên phải dùng "は" đứng trước thông tin cần nhấn mạnh. Và "が" thuộc phần vị ngữ bổ nghĩa cho chủ ngữ chính.

Thông tin phía sau anh Yamada là thông tin mới, chưa được nhắc đến nên là thông tin được nhấn mạnh hơn.

[tn]A：あした山田さんが空港へ行きますか、あなたが行きますか。[/tn][tv]TNgày mai anh Yamada đến sân bay hay bạn đến?[/tv]

[tn]B：空港へはわたしが行きます。山田さんは家で待っているそうです。[/tn][tv]Sân bay thì tôi sẽ đến. ANh Yamada hình như sẽ chờ ở nhà[/tv]

5. So sánh

[tn]大きい字は見えますが、小さい字はめがねをかけなければ見えません。[/tn][tv]Chữ to thì nhìn thấy nhưng chữ nhỏ thì nếu không đeo kiếng sẽ không thấy được[/tv]

6. Nêu đề tài, nhấn mạnh thông tin vế sau

[tn]6.　A：ヤンさんは野菜ジュースを飲みますか。[/tn][tv]Anh Yan uống nước rau quả à?[/tv]

[tn]B：ええ、野菜ジュースは毎日飲んでいます。[/tn][tv]À, nước rau quả thì tôi uống mỗi ngày[/tv]

{/slide2}

Ngoài ra, việc phân tách cách dùng giữa 2 trợ từ "は" và "が" còn căn cứ vào nhiều yếu tố khác như văn miêu tả, cấu trúc câu...

1.

Lưu ý:

Thường dùng trong văn miêu tả sự vật, sự việc. Là cách dùng trong văn chương, làm cho câu văn mềm mại hơn

Ví dụ:

[tn]あ、鳥が水を飲んでいます。[/tn][tv]A, chú chim đang uống nước[/tv]

[tn]雨が降ってきましたよ。[/tn][tv]Mưa đã rơi đến giờ đấy[/tv]

2.

Trong câu phức (câu có nhiều vế chính phụ)

Lưu ý:

Cần nhận biết rõ đâu là vế chính phụ trong câu. Cần nhận biết chủ ngữ, động từ chính của câu, sau đó là đến các vế phụ.

Đặc điểm nhận biết là các vế phụ thường dùng bổ nghĩa cho danh từ nào đó trong câu để biến thành cụm danh từ, hoặc là một vế nhỏ như điều kiện, giả định, liên tiếp về thời gian

Ví dụ:

[tn]わたしは子どもがかいた絵を見ました。[/tn][tv]Tôi đã xem bức tranh bọn trẻ vẽ[/tv]

[tn]わたしはいつも子どもが寝てからテレビを見ます。[/tn][tv]Tôi lúc nào cũng xem ti vi sau khi bọn trẻ đã ngủ rồi[/tv]

3.

Lưu ý:

Câu văn miêu tả về đặc điểm, thuộc tính của sự vật, sự việc nào đó

Ví dụ:

[tn]この部屋　は　窓　が　大きいですね。[/tn][tv]Căn phòng này cửa sổ lớn nhỉ[/tv]

[tn]わたし　は　車　が　ほしいです。[/tn][tv]Tôi thích xe hơi[/tv]

[tn]わたし　は　頭　が　痛いです。[/tn][tv]Tôi đau đầu[/tv]

[tn]この子　は　力　が　あります。[/tn][tv]Đứa trẻ này có năng lực[/tv]

[tn]Aさん　は　歌　が　上手です。[/tn][tv]A hát hay[/tv]

(　　)　の中に適当な助詞を入れなさい。

{slide2=[<<<  Đáp án & Dịch  >>>]}

{/slide2}

(　　)　の中に適当な助詞を入れなさい。

{slide2=[<<<  Đáp án & Dịch  >>>]}

{/slide2}

(　　)　の中に適当な助詞を入れなさい。

むかし、むかし、あるところにおじいさんとおばあさん①（{dienotrong dapan = "が"/}）いました。

ある日、おじいさん②（{dienotrong dapan = "は"/}）山へ木の枝を取りに、おばあさん③（{dienotrong dapan = "は"/}）川へ洗たくに行きました。おばあさん④（{dienotrong dapan = "が"/}）川で洗たくをしていると、大きいもも⑤（{dienotrong dapan = "が"/}）流れてきました。

おばあさん⑥（{dienotrong dapan = "は"/}）「まあ、これ⑦（{dienotrong dapan = "は"/}）大きいももだ・・・。」と言って、ももをひろってうちへ帰りました。おじいさんもびっくりして、「こんなに大きいもも⑧（{dienotrong dapan = "は"/}）初めて見たよ。」と言いました。おじいさんとおばあさん⑨（{dienotrong dapan = "が"/}）ももを半分に切ってみると、中から元気な男の子⑩（{dienotrong dapan = "が"/}）出てきました。「この子⑪（{dienotrong dapan = "は"/}）きょうからうちの子にしよう。この子にはどんな名前⑫（{dienotrong dapan = "が"/}）いいかな。」とおじいさんとおばあさん⑭（{dienotrong dapan = "は"/}）考えました。そして、ももから生まれたから「ももたろう」という名前をつけました。ももたろう⑭（{dienotrong dapan = "は"/}）大切に育てられて、立派なおとなになりました。

{slide2=[<<<  Đáp án & Dịch  >>>]}

[tn]むかし、むかし、あるところにおじいさんとおばあさん①がいました。[/tn][tv]Ngày xửa ngày xưa ở một nơi nọ có một ông lão và một bà lão[/tv]

[tn]ある日、おじいさん②は山へ木の枝を取りに、おばあさん③は川へ洗たくに行きました。[/tn][tv]Một ngày nọ, ông lão thì lên núi nhặt củi, bà lão thì ra sông giặt giũ[/tv][tn]おばあさん④が川で洗たくをしていると、大きいもも⑤が流れてきました。[/tn][tv]Bà lão khi đang giặt đồ ở sông thì có một trái đào lớn trôi đến[/tv]

[tn]おばあさん⑥は「まあ、これ⑦は大きいももだ・・・。」と言って、ももをひろってうちへ帰りました。[/tn][tv]Bà lão nói rằng "Ôi, đây là trái đào to..." và rồi nhặt trái đào đem về nhà[/tv][tn]おじいさんもびっくりして、「こんなに大きいもも⑧は初めて見たよ。」と言いました。[/tn][tv]Ông lão cũng ngạc nhiên và đã nói rằng "Trái đào to thế này là lần đầu tiên nhìn thấy đấy"[/tv][tn]おじいさんとおばあさん⑨がももを半分に切ってみると、中から元気な男の子⑩が出てきました。[/tn][tv]KHi ông lão và bà lão cắt trái đào làm đôi thì từ trong có một đứa bé trai khỏe mạnh xuất hiện[/tv][tn]「この子⑪はきょうからうちの子にしよう。この子にはどんな名前⑫がいいかな。」とおじいさんとおばあさん⑭は考えました。[/tn][tv]Ông lão và bà lão cùng suy nghĩ "Đứa trẻ này hãy lấy làm con chúng ta từ hôm nay. Với đứa trẻ này thì tên nào được đây"[/tv][tn]そして、ももから生まれたから「ももたろう」という名前をつけました。[/tn][tv]Và rồi, vì được sinh ra từ trái đào nên đã đặt tên là "Momotaro"[/tv][tn]ももたろう⑭は大切に育てられて、立派なおとなになりました。[/tn][tv]Momotaro được nuôi nấng cẩn thận và đã trở thành một người trưởng thành tuyệt vời[/tv]

{/slide2}